Drewniany meczet w Kruszynianach

Serce polskich Tatarów

Położony w malowniczej wsi Kruszyniany na Podlasiu, drewniany meczet to symbol obecności i historii Tatarów w Polsce. Jest jednym z najstarszych i najlepiej zachowanych obiektów tego typu w kraju, a jednocześnie ważnym miejscem kultu i spotkań lokalnej społeczności muzułmańskiej.

Historia i znaczenie

Meczet w Kruszynianach powstał prawdopodobnie w końcu XVIII lub na początku XIX wieku. Osiedleni tu na mocy przywileju króla Jana III Sobieskiego Tatarzy od pokoleń praktykowali islam i kultywowali swoje tradycje. Świątynia była dla nich nie tylko miejscem modlitwy, ale także centrum życia religijnego i społecznego.

Drewniany budynek, wzniesiony w tradycyjnym stylu, zachował do dziś oryginalny charakter. Jego historia związana jest również z burzliwymi losami tatarskiej społeczności – od czasów świetności w XVII wieku, przez represje w okresie PRL, aż po współczesne odrodzenie kultury tatarskiej.

Dziś meczet w Kruszynianach wpisany jest do rejestru zabytków i stanowi część zespołu „Bohoniki i Kruszyniany”, uznanego za pomnik historii.

Opis współczesny

Świątynia zwraca uwagę zielonym kolorem elewacji, prostą, drewnianą architekturą oraz dwiema smukłymi wieżyczkami przypominającymi minarety. Wewnątrz zobaczyć można tradycyjny układ z podziałem na część męską i żeńską.

W meczecie znajduje się mihrab – nisza wskazująca kierunek Mekki, oraz minbar – miejsce, z którego imam prowadzi modlitwę. Wystrój wnętrza, choć skromny, pełen jest symboliki: arabskie inskrypcje, dywany i dekoracje wprowadzają atmosferę duchowości i spokoju.

Lokalizacja i praktyczne informacje

• Adres: Kruszyniany 10, 16-113 Krynki (woj. podlaskie)

• Zwiedzanie: meczet jest udostępniany turystom. Sezon letni (maj–wrzesień): codziennie ok. 9:00–19:00; poza sezonem możliwe jest wejście po wcześniejszym kontakcie z opiekunem świątyni Dżemelem Gembickim tel. 502 543 871.

• Wstęp: symboliczna opłata (zwykle 5–10 zł/os., grupy – stawki indywidualne).

• Zasady: odpowiedni ubiór (zakryte ramiona i nogi), zachowanie ciszy i szacunku; fotografia wewnątrz – tylko za zgodą przewodnika.

Ciekawostki i legendy

• Meczet w Kruszynianach bywa nazywany „Zielonym Meczetem” od charakterystycznej barwy elewacji.

• Według przekazów, na miejscu obecnej świątyni istniał wcześniej starszy, drewniany meczet, jednak nie zachowały się po nim ślady.

• Świątynia jest jednym z niewielu czynnych meczetów w Polsce – oprócz niej funkcjonują m.in. meczet w Bohonikach oraz nowoczesny w Białymstoku.

Dlaczego warto odwiedzić?

Drewniany meczet w Kruszynianach to nie tylko zabytek, ale przede wszystkim żywe świadectwo obecności muzułmanów w Polsce. Odwiedzając to miejsce, można poznać fascynującą historię Tatarów, zobaczyć unikatową architekturę sakralną oraz posłuchać przewodników – potomków tatarskich rodzin – którzy w niezwykle ciekawy sposób przybliżają kulturę swojej społeczności.